Dokument na wieczność

Co warto wiedzieć o księgach wieczystych? Księga wieczysta to dokument, w którym ujawniany jest dokładny stan prawny nieruchomości. Może on być prowadzony (ale nie musi) nie tylko dla nieruchomości, ale także dla własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego i prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej. Jeżeli nieruchomość nigdy księgi nie miała albo ten dokument zaginął lub uległ zniszczeniu (np. we Wrocławiu było sporo takich przypadków podczas powodzi w 1997 roku), to należy go założyć. Robi się to na wniosek właściciela, opłata wynosi 40 zł i jest stała, niezależnie od rodzaju i położenia nieruchomości. Dla każdej nieruchomości, także dla lokalowych, prowadzi się odrębną księgę. Jeżeli więc do lokalu mieszkalnego jest przypisany udział w gruncie, na którym stoi budynek, to osobną księgę będzie posiadał zarówno każdy lokal, jak i grunt sam w sobie.

Księgi wieczyste są prowadzone przez rejonowy sąd cywilny, w którego okręgu znajduje się nieruchomość. W przypadku lokali spółdzielczych sąd ma obowiązek zawiadomić spółdzielnię o założeniu księgi wieczystej dla lokalu spółdzielczego, spółdzielnia mieszkaniowa z kolei musi prowadzić wykaz lokali, dla których księga jest prowadzona. Każdy ma prawo przeglądać księgę wieczystą w obecności pracownika sądu, a ponieważ prawa do niej wpisane są całkowicie jawne, nie można zasłaniać się nieznajomością jej treści. Jeżeli więc w księdze wieczystej jako właściciel wpisany został pan X, a faktycznie własność została już przeniesiona na pana Y, to ten kto kupił nieruchomość od pana X nie ma powodu do obaw. Chroni go tzw. rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych. Zasada ta nie działa jednak w przypadku przeniesienia własności nieodpłatnego (np. w drodze darowizny) ani w przypadku nabywcy pozostającego w złej wierze. Jeżeli więc kupujący wiedział, że faktycznym właścicielem nieruchomości jest nie pan X, lecz pan Y, to nie przysługuje mu ochrona prawna.