Kupno mieszkania od spółdzielni
Kupując mieszkanie od spółdzielni, możemy nabyć dwa różne prawa do lokalu.
1. Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego
Osoba, która chce nabyć od spółdzielni mieszkanie lokatorskie, musi podpisać ze spółdzielnią umowę. Są dwa rodzaje umów: o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu (wtedy, jeśli mieszkanie już istnieje) oraz o budowę lokalu. W tym drugim przypadku strony umawiają się, że po wybudowaniu mieszkania podpiszą kolejną umowę – o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do mieszkania. Spółdzielnia zobowiązuje się do wybudowania mieszkania, a przyszły mieszkaniec – do pokrycia kosztów jego budowy przez wniesienie wkładu mieszkaniowego.
UWAGA! Członek spółdzielni zobowiązuje się w umowie do pokrywania kosztów całego zadania inwestycyjnego w części przypadającej na jego lokal, a także do uczestniczenia w innych zobowiązaniach spółdzielni związanych z budową i określonych w umowie. Oznacza to, że w umowie nie ma podanej z góry ceny mieszkania. Wkład mieszkaniowy, który lokator będzie musiał wpłacić, zostanie oszacowany dopiero po zakończeniu budowy, zgodnie z zasadami określonymi w statucie spółdzielni. Dlatego umowa musi określać zakres robót i zasady ustalania wysokości kosztów budowy lokalu. Bywa więc, że dopiero po zakończeniu budowy całego zadania inwestycyjnego (zadaniem inwestycyjnym jest całościowe przedsięwzięcie, np. budowa osiedla, a nie tylko jednego domu) okazuje się, że koszty budowy były wyższe niż planowane i że mieszkanie będzie droższe niż zakładaliśmy. Rozliczenie kosztów budowy następuje w terminie 6 miesięcy od dnia oddania budynku do użytkowania.
2. Mieszkanie na własność
W przypadku takiej umowy właściciel mieszkania (domu) może korzystać z niego w dowolny sposób, oczywiście pod warunkiem, że nie zakłóca spokoju innym osobom. Poza tym może swoją nieruchomością dysponować dowolnie. Może każdemu ją sprzedać bez jakichkolwiek ograniczeń, a kupujący nie musi starać się o czyjąkolwiek zgodę. Poza tym mieszkanie na własność można przekazać innej osobie w drodze darowizny. Nie ma też żadnych ograniczeń w wynajmowaniu go osobom trzecim i w żadnym wypadku nie jest tu potrzebna niczyja zgoda. Łatwiej jest też zmienić przeznaczenie takiego lokalu. Mieszkanie może być przedmiotem współwłasności, tzn. należeć do więcej niż jednej osoby, nawet jeśli są one niespokrewnione. Nie ma więc problemu, aby np. narzeczeni kupili sobie wspólne lokum jeszcze przed ślubem, co w przypadku mieszkań spółdzielczych lokatorskich byłoby niemożliwe.
Obecnie nie ma możliwości zawierania ze spółdzielniami mieszkaniowymi umów innego rodzaju – umów o ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz ustanawiania nowych spółdzielczych własnościowych praw do lokalu mieszkalnego. Istniejące mieszkania spółdzielcze własnościowe nadal pozostają w obrocie, aczkolwiek na wniosek członka spółdzielni może nastąpić ich przekształcenie w pełną własność.
