Jak uzyskać dofinansowanie w ramach programu Mieszkanie dla Młodych

Z początkiem nowego roku wystartuje rządowy program wspierający zakup mieszkań przez młodych ludzi. W 2014 roku z budżetu państwa na dopłaty zostanie przeznaczonych 600 mln zł.

Zasady uzyskania dofinansowania w ramach programu „Mieszkanie dla Młodych”

Nowe dla młodych

„Mieszkanie dla Młodych”, czyli Ustawa o pomocy państwa w zakupie pierwszego mieszkania przez młodych z 27 września 2013 roku, została przegłosowana przez Sejm. Zostały w niej zapisane warunki, jakie będą musiały spełnić zarówno osoby ubiegające się o pomoc finansową państwa w zakupie pierwszego mieszkania, jak i deweloperzy budujący te mieszkania. Zgodnie z planem, po przejściu całego procesu legislacyjnego, powinna zacząć obowiązywać od stycznia 2014 roku. Program przewidziany jest na 4 lata, wnioski o dofinansowanie zakupu pierwszego własnego mieszkania będzie można składać do 30 września 2018 roku, natomiast pieniądze będą wypłacane do końca roku kalendarzowego. Z budżetu państwa na dopłaty zostanie przeznaczonych 600 mln zł w 2014 roku, 715 mln w 2015 roku, 730 mln w 2016 roku, 746 mln w 2017 roku i 762 mln w ostatnim, 2018 roku. Kiedy liczba chętnych na zakup mieszkania w danym roku przekroczy przewidziane na ten cel pieniądze, przyjmowanie wniosków ma być wstrzymywane i uruchamiane ponownie w kolejnym roku kalendarzowym. O kolejności rozpatrywania będzie decydowała data wpłynięcia wniosku. Najkorzystniej zatem będzie decydować o zakupie mieszkania na samym początku roku, żeby zwiększyć swoje szanse na rozpatrzenie wniosku i wypłatę pieniędzy. Część warunków, zwłaszcza dotyczących rozmiarów mieszkań, których zakup zostanie objęty dotacjami, została przeniesiona z wcześniejszego programu pomocowego „Rodzina na swoim”. Najważniejsza różnica pomiędzy tymi programami jest taka, że tym razem wspierany będzie zakup mieszkań wyłącznie na rynku pierwotnym.

Dla kogo?

O dofinansowanie zakupu mieszkania w ramach rządowego programu będą mogły się ubiegać osoby, które:

• złożą wniosek o dofinansowanie wkładu własnego najpóźniej do końca roku kalendarzowego, w którym ukończą 35 lat;
• nie są i nigdy nie były współwłaścicielami lub właścicielami innej nieruchomości, a więc będzie to ich pierwsze własne mieszkanie lub dom;
• mieszkanie jest przeznaczone wyłącznie na własne potrzeby, a nie np. na wynajem, użyczenie lub jako lokata kapitału.

Dofinansowanie wkładu własnego będzie przysługiwało małżeństwom, osobom samotnie wychowującym dzieci i tzw. singlom. W przypadku małżeństw warunek nieukończenia 35 lat dotyczy tylko młodszego z małżonków, czyli w praktyce beneficjentami programu mogą stać się również osoby starsze niż przewiduje to ustawodawca, pod warunkiem że nie miały wcześniej własnego mieszkania i są w związku małżeńskim z osobą poniżej 35. roku życia.

Ustawa przewiduje również możliwość wykupu mieszkań, które zostały wybudowane z myślą o wynajmie. Najemca takiego mieszkania może starać się o wsparcie finansowe państwa na jego zakup pod warunkiem, że umowa najmu została zawarta po 31 grudnia 2012 roku i spełnia wszystkie pozostałe kryteria dotyczące kupowania mieszkań w ramach programu „Mieszkanie dla Młodych”.

Limitowane metry

Podobnie jak w przypadku wcześniejszego programu „Rodzina na swoim”, mieszkania zakupione w ramach programu rządowego nie mogą mieć więcej niż 75 m kw. powierzchni użytkowej, natomiast domy nie więcej niż 100 m kw. Co ważne, dofinansowanie dotyczy zakupu tylko 50 m kw. powierzchni użytkowej mieszkania, jeśli więc kupimy mieszkanie o powierzchni 75 m kw., to i tak dostaniemy dofinansowanie takie samo jak na mieszkanie 50-metrowe. Trochę większe lokale będą mogły kupić osoby wychowujące co najmniej trójkę dzieci: odpowiednio 85 m kw. w przypadku mieszkań i 110 m kw. przy domach jednorodzinnych.

Ograniczenia narzucone przez ustawę dotyczą również ceny za metr kwadratowy lokali, które będą mogły być kupione w ramach programu MdM. Otóż cena zakupu mieszkania nie może przekraczać kwoty stanowiącej iloczyn współczynnika 1,1 oraz powierzchni użytkowej mieszkania i średniego wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m kw. powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych, obowiązującego w gminie, na terenie której położone jest mieszkanie lub dom. Przykładowo: z ubiegłorocznych wartości limitów podawanych przez rząd w uzasadnieniu do ustawy wynikałoby, że cena metra kwadratowego mieszkania we Wrocławiu kupionego w 2012 roku musiałaby wynosić 5182 zł.

Więcej dla dzieci

Po wejściu w życie ustawy osoby bezdzietne będą mogły liczyć na wsparcie w wysokości 10 proc. wartości mieszkania, natomiast osoby wychowujące jedno lub dwoje dzieci na 15 proc. wsparcia. O dodatkową pomoc w wysokości kolejnych 5 proc. będą mogły ubiegać się osoby, które są rodzicami lub prawnymi opiekunami trójki lub więcej dzieci albo już po podpisaniu umowy kredytowej zostały rodzicami lub przysposobiły trzecie dziecko, pod warunkiem że to trzecie dziecko pojawi się w rodzinie nie później niż w ciągu 5 lat po zakupie kredytowanego mieszkania. Ważne jest, że wsparcie z tytułu powiększenia rodziny jest udzielane jednorazowo, tzn. jeżeli ktoś przy podpisywaniu umowy miał już trójkę dzieci i skorzystał z większego dofinansowania, nie dostanie dodatkowych pieniędzy w przypadku powiększenia rodziny o kolejne dzieci. Podobnie: jeżeli przy podpisaniu umowy kredytobiorca miał tylko dwoje lub jedno dziecko, a później urodzi mu się lub zostanie przysposobione trzecie, to po zgłoszeniu tego faktu będzie mógł uzyskać dodatkowe środki tylko jednorazowo, czyli urodzenie czwartego dziecka nie da mu dodatkowych przywilejów.

Zwrot kosztów

Programem „Mieszkanie dla Młodych” zostały objęte również osoby, które samodzielnie budują dom, jednak tutaj zasady uzyskiwania dofinansowania kredytu są nieco inne. Zamiast pieniędzy na dofinansowanie wkładu własnego kredytu będą one mogły wnioskować o zwrot części kosztów poniesionych na budowę domu po 1 stycznia 2014 roku (liczy się data uzyskania pozwolenia na budowę). Co ważne, uzyskać będzie można częściowy zwrot pieniędzy nie tylko na budowę nowego domu od podstaw, ale również na nadbudowę i rozbudowę już istniejącego budynku. Pozostałe warunki dotyczące rozmiarów nieruchomości i kwot pieniężnych dla budujących domy samodzielnie są takie same jak dla kupujących nieruchomość na rynku pierwotnym oprócz zastrzeżenia, że budujący na własną rękę w chwili złożenia wniosku nie mogą mieć więcej niż 36, a nie 35 lat. Wynika to z tego, że chodzi o zwrot kosztów już poniesionych, a nie przyszłych wydatków. Osoby budujące dom w systemie gospodarczym będą musiały bardzo skrupulatnie gromadzić wszystkie faktury, ponieważ to one będą podstawą zwrotu części poniesionych kosztów.

Zasady na 5 lat

W kolejnych latach od uzyskania dotacji niektórzy ich beneficjenci mogą stracić lub zyskać dodatkowe pieniądze. Część z warunków, jakie muszą spełniać osoby ubiegające się o przyznanie dofinansowania, musi pozostać aktualna przez kolejne 5 lat po jego przyznaniu. Ustawa przewiduje bowiem, że np. jeżeli w ciągu 5 lat od daty zostania właścicielem nieruchomości zostanie ona sprzedana, wynajęta lub użyczona innej osobie albo jeżeli kredytobiorca kupi inną nieruchomości, wtedy będzie musiał zwrócić część dotacji w wysokości proporcjonalnej do czasu, jaki upłynął od momentu uzyskania kredytu z rządową dopłatą. Jedynym wyjątkiem jest tutaj sytuacja, w której to drugie mieszkanie zostanie odziedziczone w spadku. Na powiadomienie banku o wszelkich zmianach sytuacji ustawodawca przeznaczył 30 dni, a w razie niedotrzymania tego terminu grożą sankcje w wysokości przyznanych dotacji wraz z odsetkami za zwłokę.

Można jednak nie tylko stracić, ale też zyskać dodatkowe pieniądze. Jeżeli kredytobiorca w ciągu 5 lat od daty przyznania kredytu zostanie rodzicem lub opiekunem prawnym trzeciego dziecka, będzie mógł ubiegać się o dodatkowe jednorazowe dofinansowanie spłaty części kredytu (w wysokości 5 proc. kwoty określonej jako iloczyn średniego wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m kw. powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych), czyli w sumie obejmie go wsparcie w wysokości 20 proc.

Ważne szczegóły

Dofinansowanie zakupu mieszkania na rynku pierwotnym będzie dotyczyło wkładu własnego, a nie spłaty odsetek. Różnica jest tutaj o tyle ważna, że kiedy np. po urodzeniu trzeciego dziecka kredytobiorca otrzyma dodatkowe wsparcie, bank – zgodnie z zapisami ustawy – nie będzie mógł pobierać żadnych opłat z tytułu wcześniejszej spłaty kredytu. Kredyt musi być zaciągnięty w złotówkach i mieć na celu pokrycie przynajmniej 50 proc. ceny mieszkania. Dofinansowanie dotyczy wyłącznie kredytów długoterminowych, tj. zaciągniętych przynajmniej na 15 lat. Jeżeli pomimo dofinansowania wkładu własnego nabywca w ocenie banku nadal nie będzie miał zdolności kredytowej, do kredytu będą mogli przystąpić zstępni, wstępni, rodzeństwo, małżonkowie rodzeństwa, ojczym, macocha lub teściowie.

Podobnie jak w przypadku „Rodziny na swoim”, kredytu w ramach programu „Mieszkanie dla Młodych” będą udzielały banki, które podpiszą umową z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Pieniądze na realizację programu będą wypłacane bezpośrednio z utworzonego w tym celu Funduszu Dopłat.

Co dalej z ustawą?

Senat w czasie posiedzenia 17 października nie zgłosił poprawek i przyjął ustawę. W głosowaniu za przyjęciem projektu opowiedziało się 52 senatorów, 10 było przeciw, a 26 wstrzymało się od głosu. 31 października ustawa została podpisana przez prezydenta. Dopłaty trafią na rynek nowych mieszkań od stycznia 2014 roku.