Jak się urządzić w małym mieszkaniu?

Jak się urządzić w małym mieszkaniu?

Metry z pomysłem

Nie ma mieszkań zbyt małych, są tylko zbyt zagracone i źle zaaranżowane? Można tak pomyśleć, patrząc na niektóre realizacje architektów na naprawdę niewielkiej przestrzeni. Urządzanie wnętrza w małym mieszkaniu wymaga starannego wykorzystania dosłownie każdego centymetra powierzchni, nie dopuszczając przy tym do jej zagracenia. Podpowiadamy, jakie rozwiązania można wykorzystać, aby małe mieszkanie wydawało się większe.

Przykładem, który udowadnia, że w małym wnętrzu da się pomieścić wszystkie niezbędne do wygodnego mieszkania elementy, może być kawalerka o powierzchni zaledwie13 m kw., zaprojektowana przez Szymona Hanczara w kamienicy na wrocławskim Nadodrzu. Realizacja ta wygrała konkurs w kategorii „Wnętrze i Dizajn” towarzyszący Dolnośląskiemu Festiwalowi Architektury w 2011 roku. Na tak mikroskopijnej powierzchni projektant pomieścił kuchnię, łazienkę, sypialnię i pokój dzienny ze stołem, który może służyć zarówno do pracy przy komputerze, jak i do spożywania posiłków. Co ważne, mieszkanie wcale nie sprawia wrażenia ciasnej klitki, a projektant udowodnił, że nawet najmniejsza powierzchnia może być funkcjonalnie i sprytnie zaaranżowana.

Zmiany w projekcie

Urządzenie każdego mieszkania, a już małego zwłaszcza, warto dokładnie przemyśleć jeszcze na etapie jego budowy, jeżeli jest to oczywiście możliwe. W gotowym wnętrzu dużo trudniej wprowadza się pewne zmiany, czasami jest to wręcz niemożliwe lub bardzo kosztowne. Dlatego jeżeli kupujemy mieszkanie na rynku pierwotnym, dobrze byłoby zawczasu porozmawiać z deweloperem o zmianach, które chcielibyśmy wprowadzić. Łatwiej jest zdecydować o niewybudowaniu niektórych ścianek działowych niż je potem usuwać. Kupno mieszkania w budowie daje możliwości wprowadzenia zmian w projekcie, warto więc z tego skorzystać.

Dostrzec zalety

Kupując mieszkanie na rynku wtórnym, warto spojrzeć na nie zupełnie „świeżym” okiem, nie przywiązując się zbytnio do układu, który zostawili poprzedni właściciele. Pamiętajmy, że np. mieszkania w blokach budowane w czasach PRL-u były pomyślane jako zbitka czasami naprawdę mikroskopijnych pomieszczeń przedzielonych jedynie ściankami działowymi. Współcześnie w projektowaniu panuje zupełnie odwrotna tendencja: architekci wolą „otwierać” przestrzeń, łącząc w niej kilka różnych funkcji. Dlatego planując urządzenie mieszkania w posocjalistycznym bloku, warto rozważyć połączenie łazienki z toaletą w jedno pomieszczenie, salonu z kuchnią albo przedpokoju z salonem.

Podobnie „świeżym okiem” warto spojrzeć na mieszkania w jeszcze starszym budownictwie. Ich dotychczasowy układ był odbiciem czasów, w których powstawały. Pamiętajmy, że kiedyś łazienki były luksusem, pralnia nierzadko stanowiła osobne pomieszczenie, dlatego zazwyczaj nawet w dużych poniemieckich domach są to jednak proporcjonalnie niewielkie pomieszczenia. Podobnie sprawa wygląda z kuchnią, która jeszcze w ubiegłym wieku była raczej zapleczem domu, natomiast współczesna kuchnia jest często pomieszczeniem, którym lubimy się pochwalić i którą często łączy się z salonem.

Dwa w jednym

Decydując się na połączenie przedpokoju z salonem, zadbajmy o to, żeby nie piętrzyły się w nim stosy butów, płaszczy i kurtek. W przedpokoju widocznym z salonu warto wszystko pochować. W tym celu dobrze jest dokładnie przemyśleć dobór mebli i wybrać te, które będą jak najmniej rzucały się w oczy. Można np. kupić szafki na buty, które mają jedynie po kilkanaście centymetrów głębokości i zajmą niewiele miejsca, a płaszcze, zamiast tradycyjnie na wieszaku, schować do niedużej szafy. Najmniej widoczne będą oczywiście meble w kolorze ściany i warto wziąć to pod uwagę, ponieważ w układzie salonu połączonego z przedpokojem to ten pierwszy powinien przyciągać wzrok. W małym przedpokoju można również zrobić lustrzane drzwi do szafy (będzie ona wtedy jeszcze bardziej ukryta) lub po prostu powiesić lustro na ścianie. Taki zabieg również optycznie powiększy przestrzeń, jednak zanim to zrobimy, dobrze jest zwrócić uwagę na to, co się będzie w tym lustrze odbijało. Najlepszy efekt da lustro powieszone od samej podłogi, a im większe, tym lepiej.

Nie zagracać

Mniej znaczy więcej – te słynne słowa wypowiedziane przez niemieckiego architekta Ludwiga Miesa van der Roche stały się motywem przewodnim minimalizmu w sztuce i architekturze. Warto o nich pamiętać, urządzając małe mieszkania. Oczywiście nie znaczy to, że wszystkie kawalerki powinny być urządzone minimalistycznie, ze spaniem na materacu i jedzeniem na parapecie, ale na pewno zagracenie i nagromadzenie zbyt wielu ozdób i przedmiotów nie pomoże. Planując małą, otwartą przestrzeń, warto jest jak najwięcej rzeczy pochować. Ubrania – nie tylko te w przedpokoju – powinny być pozamykane w szafach, a nie na widocznych wieszakach, garnki i patelnie w szafkach, a nie na otwartych półkach itd. W niewielkim mieszkaniu sprawdzają się również meble, które można wykorzystać na wiele sposobów – np. kanapa, która w nocy będzie służyć za łóżko (kiedy salon jest jednocześnie sypialnią) czy biurko z zamykanym blatem, które po zakończeniu pracy może służyć za stół. Nawet wybierając coś tak małego jak stolik kawowy, korzystniej jest zdecydować się na taki, który będzie miał pojemnik do przechowywania np. gazet czy pilotów do telewizora. Im więcej rzeczy uda się pochować w szufladach i schowkach ukrytych w meblach, tym więcej wolnej przestrzeni pozostanie na widoku.

Ściana, ale nie ściana

Otwarta przestrzeń optycznie poprawi parametry wnętrza, ale nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem, zwłaszcza dla wieloosobowej rodziny, której będzie brakowało poczucia intymności. Warto wtedy sięgać po rozwiązania, które wydzielą potrzebną przestrzeń, jednocześnie drastycznie jej nie pomniejszając. Można w tym celu wykorzystać np. parawan pokojowy, który mógłby np. oddzielić miejsce pracy czy zabaw dzieci od reszty pomieszczenia. Taka przesłona, która nie sięga sufitu i którą można po prostu zwinąć i odstawić, jeżeli akurat nie będzie potrzeby jej używania, sprawi, że nie będziemy musieli dzielić przestrzeni ścianami, a jednocześnie będziemy mogli odgrodzić się od reszty domowników. Oprócz parawanu wartym rozważenia pomysłem na oddzielenie przestrzeni pełniących różne funkcje może być również ściana z kwiatów lub zwykła zasłonka, którą będzie można odgrodzić się na tej samej zasadzie jak zasłania się okno.

Kolor czyni cuda

„Powiększając” mieszkanie, pamiętajmy o wyborze odpowiednich kolorów farb na ściany i materiałów na podłogi. W małych wnętrzach sprawdzają się białe sufity i jasne, chociaż niekoniecznie białe ściany. W jasne tło dobrze jest „wtopić” drzwi w tym samym kolorze, dzięki czemu nie będą one niepotrzebnie dzieliły przestrzeni. Dodatkowo dobrze jest rozważyć zamontowanie drzwi rozsuwanych, które zajmują mniej miejsca niż te tradycyjne. Dla wielbicieli kolorów lepszym rozwiązaniem byłoby pomalowanie jednej ściany na intensywny kolor i pozostawienie innych, łącznie z sufitem, białych. Dobrze jest wybrać tę ścianę, która zaakcentuje podstawową funkcję wnętrza, np. za łóżkiem w sypialni lub za kanapą w salonie. Pamiętajmy, że białe mieszkanie nie musi wydawać się ani nudne, ani puste. Dowodem na to są bardzo modne skandynawskie wnętrza, w których jasne, jednolite kolorystycznie wnętrza są ożywiane plamami jaskrawych, wesołych kolorów.

Pamiętajmy, że odpowiednio dobrane i użyte kolory mogą optycznie poszerzać i zwężać pomieszczenia. Np. w długim i wąskim przedpokoju może sprawdzić się pomalowanie krótszych ścian w poziome pasy. Powinny być one utrzymane w ciemniejszych tonacjach niż kolor dłuższych ścian, dzięki czemu pomieszczenie wyda nam się krótsze, a zarazem optycznie się poszerzy.

W górę patrz!

Duże pole do popisu dla nowego zaaranżowania małej przestrzeni dają mieszkania w starych kamienicach. Ich podstawową zaletą jest wysokość i duże okna. Na pewno warto wtedy pomyśleć o wybudowaniu antresoli, na której można zorganizować bardzo wygodną i dużą sypialnię albo dodatkowe miejsce np. na półki z książkami. Ci, którzy nie lubią spać wysoko, mogą wykorzystać dodatkowe metry od drugiej strony, czyli np. zdecydować się na podest z wbudowaną wnęką na łóżko, które można wysunąć, kiedy przyjdzie pora na sen. Na podeście może natomiast stanąć biurko czy np. telewizor albo sofa, gdy pomieszczenie ma pełnić funkcję pokoju dziennego. Zdecydowanie gorszym pomysłem jest obudowanie całego sufitu tzw. pawlaczami, w których co prawda można pochować wiele sprzętów, ale takie drastyczne obniżenie sufitu odbiera cały urok mieszkaniom w kamienicach i na pewno optycznie bardzo je pomniejsza.

Co pod skosem

W małym mieszkaniu nie można pozwolić sobie na zmarnowanie żadnego metra, nawet tego najmniejszego pod skosem. Tzw. trudno dostępne miejsca warto uwzględnić, przerabiając je chociażby na schowki, a jeżeli pod skosem jest trochę więcej przestrzeni, można pomyśleć o postawieniu tu mebli, które służą do siedzenia, np. biurko, fotel czy sofa. Z wykorzystaniem skosów można też zaprojektować oryginalne półki, warto wtedy jednak skorzystać z pomocy stolarza, który wszystko zrobi dokładnie na wymiar niż kupować w sklepie gotowe, ale niekoniecznie idealnie dopasowane.

Jak urządzić małą łazienkę?

W niewielkiej łazience trzeba idealnie dopasować wszystkie elementy tak, aby nie tylko się pomieściły, ale jeszcze żeby do wszystkich urządzeń był wygodny, bezpieczny dostęp, a w pomieszczeniu pozostało trochę wolnego miejsca do wygodnego poruszania się po niej. Warto przy tym pamiętać, aby łazienka stylistycznie łączyła się z pozostałą częścią mieszkania zarówno pod względem kolorystycznym, jak i materiałowym. Myśląc o małej łazience, planujemy zazwyczaj tylko jedno urządzenie do kąpieli: jest to wanna lub kabina prysznicowa, a rozwiązanie to oczywiście zależy od przyzwyczajeń i upodobań inwestora. Tymczasem można łatwo rozstrzygnąć dylemat: prysznic czy wanna, decydując się na połączenie obu tych funkcji i korzystając z parawanu nawannowego. W sklepach mamy bardzo szeroki wybór takich parawanów, poczynając od wahadłowych (jednoelementowych), poprzez parawany składane harmonijkowo (dwu- lub kilkuelementowe), a na parawanach przesuwnych (jedno- albo kilkuczęściowych) kończąc. Wykonane są najczęściej ze szkła hartowanego lub z szyb polistyrenowych, a ich profile można kolorystycznie dopasować do zaprojektowanych płytek ceramicznych i kolorystyki łazienki. Dlatego zamiast zastanawiać się, czy wanna, czy prysznic, można wybrać rozwiązanie łączące obie te funkcje i jednocześnie pasujące do małych pomieszczeń.

Aby optycznie powiększyć małą łazienkę, korzystniej jest zdecydować się na większe płytki, najlepiej w jasnych kolorach, połączonych z delikatnymi dekoracjami: mozaiką, listwami ozdobnymi, subtelnym dekorem, ponieważ w połączeniu z lustrem optycznie powiększają one przestrzeń wnętrza. Lustro oczywiście powinno być jak największe, wtedy nawet mała łazienka bez okna dużo zyska.

Jak umiejętnie połączyć salon z kuchnią?

Otwierając kuchnię na salon, warto pamiętać nie tylko o tym, że zyskamy więcej wolnej przestrzeni, ale również o tym, aby nie odczuwać dyskomfortu przyjmowania w niej gości. Jeżeli w domowej kuchni dużo się gotuje, można pomyśleć o oddzieleniu przestrzeni kuchennej od salonu półścianką, przy której np. stanie stół od strony kuchni, a od strony salonu zyskamy kawałek miejsca na umieszczenie np. telewizora albo kanapy przy ścianie.

Zarówno kuchnia, jak i salon powinny mieć swój charakter, jeżeli jednak mają pozostać w ramach tej samej przestrzeni, musi istnieć element spajający wszystko w całość. Jednolitość materiałowa, tzn. fronty mebli z tego samego materiału (np. fornir lub lakier), blaty z bardzo odpornego tworzywa, sprzęty ze stali nierdzewnej lub czarnego szkła sprawią, że kuchnia i salon będą funkcjonalne, eleganckie, a aranżacja utrzymana dodatkowo w neutralnych kolorach stworzy idealne tło do zabawy kolorami i detalami. Skupiając się na estetyce, nie powinniśmy zapominać o ergonomii. W małej kuchni jest to na tyle trudne, że funkcje przechowywania muszą dodatkowo łączyć się z funkcją gotowania, mycia, chłodzenia oraz wygody pracy na blacie kuchennym. I tak: wysokie szafy kuchenne, chowające lodówkę, piekarnik czy kuchenkę mikrofalową, dają nam dodatkowe miejsce na przechowywanie, a miejsce pod płytą grzewczą możemy wówczas wykorzystać na szuflady. Miejsce zmywarki i zlewozmywaka przy małej kuchni możemy ograniczyć do 90 cm (45 cm zmywarka i 45 cm zlewozmywak), zachowując jedynie bezpieczne odległości pomiędzy ścianą, funkcją mycia i gotowania, mającą na celu szczególnie wygodę pracy.

Martyna Sielużycka, projektantka wnętrz, MJProjekt